AKUT APANDİSİT

AKUT APANDİSİT

Zamanında doktora başvurulduğunda basit; ama, geç kalındığında ölümcül bir hastalık sorunu. Yaygın bir hastalık olan ?apandisit?, karnın alt kısmında bulunan ve apandis ya da apendiks denilen kör bağırsağın iltihaplanmasıdır. Apandiks uzun ince bir boru veya solucan şeklinde ortalama 9 cm uzunluğunda kör bir bağırsaktır. 2 ila 25 cm arasında değişen uzunlukta olabilir. Çocuklarda yetişkinlerden daha uzundur. Normalde karnın sağ alt bölgesinde yer almakla birlikte farklı konumlarda bulunabilir. Vücuttaki işlevi tam olarak bilinmeyen apendiks, bademcik gibi lenfoid doku bakımından zengin bir organ olarak tanımlanıyor.

Apandisit Nasıl Oluşur?

Apandisit %90 oranda, apendiks lümeninin (yani apendiksin iç kısmının) dışkı ile tıkanmasından kaynaklanıyor. Sık görülen nedenlerden biri de lenf dokularının şişmesidir.Çeşitli nedenlerle apendiksin içi tıkandığı zaman,apendiks lümeninde sıvı birikir,mikroplar çoğalmaya başlar ve iç basınç artar.Basıncın artması ile apendiks şişmeye başlar ve giderek apendiks dokusunun kanlanması ve beslenmesi bozulur. Daha sonra nekroz (çürüme) ve patlama oluşur.

Belirtiler ve Tanı

Karın ağrısı, iştahsızlık ve kusma temel belirtilerdir. Bunların bir araya gelmesi tanıyı kolaylaştırır. Karın ağrısı, apandisit?in en önemli belirtisidir. Genellikle göbek çevresinde veya mide üstünde başlar. Künt bir ağrıdır, azalma ve çoğalma gösterebilir, ama hiçbir zaman tamamen yok olmaz.Genellikle 4-6 saat sürer (1-12 saat arasında değişebilir.) Daha sonra ağrı karın sağ alt bölgesine yerleşir. Bazı hastalarda ağrı sağ alt kadranda başlar ve orada kalır. Apendiksin değişik yerleşimlerine göre ağrı sırtta, sağ veya sol kasıkta veya mesane üstü ve makatta hissedilebilir.

İştahsızlık, hastaların %90-95?inde ağrıdan daha önce görülen fakat önemsenmeyen bulgudur. Bulantı ve kusma, önemli bir göstergesidir. Hastaların %75?inde bulantı görülür. Genellikle hasta bir şey yerse kusar, midesi boşsa kusmaz. Bu belirtilerin yanında, hastanın, kabızlık, ishal ve gaz çıkaramama gibi şikayetleri de olabilir. Ancak, bunlar tanı değeri taşımazlar.

Muayene bulguları, apendiksin, vücutta yerleştiği yere göre değişebiliyor. Patlama olup olmaması da bulguları etkiliyor. Vücut ısısı bazı kişilerde normal kalmakla birlikte bazılarında 37.5-38 dereceye çıkıyor. Hastanın, fazla hareket etmekten kaçınması ve öksürme zıplama gibi hallerde ağrılarının artması tanı bakımından önem taşıyor. Apandisit belirtileri, birçok hastalığın belirtilerine benziyor.Bu nedenle bulguların değerlendirilmesi açısından hekimin deneyimi büyük önem taşıyor.

Apandisit;karın içi lenf bezleri iltihabı, mide ve bağırsak iltihabı, kadın hastalıkları, dış gebelik, mide ve onikiparmak bağırsağının delinmesi, idrar yolları iltihabı ve taşları, safra kesesi iltihabı, pankreas iltihabı ve bağırsak damarlarının tıkanması gibi rahatsızlıklarla apandisit aynı bulguları verebiliyorlar.

Ölüme Neden Olabilir

Günümüzde apandisit ameliyatları en basit operasyonlardan biri sayılıyor. Ancak tedavisi bu derece kolay olmasına rağmen, ihmal edilmesi halinde apandisit, tehlikeli bir hastalık oluveriyor. Zamanında ameliyat edilmediği zaman iltihaplı apendiksin patlaması ölüme yol açabiliyor. Genç erişkinlerde %15-25, çocuklarda %50-85, yaşlılarda %60-90 arasında patlama ihtimali bulunuyor. Özellikle yaşlılar ve çocuklar açısından apandisit büyük risk oluşturuyor. Yaşlı ve çocuklarda bulgular az ve silik olduğundan teşhis konulduğunda patlama olayı gerçekleşmiştir.Bu nedenle ölüm riski çok fazladır.

Kesin Tedavi

Özellikle gençlik döneminde ortaya çıkan bu yaygın rahatsızlığın ilaçla tedavi imkanı bulunmuyor. Ancak,apandisit, tedavisi kolay hastalıklar arasında yer alıyor. Kesin tedavisi ameliyattır. Hasta, laporaskopik (kapalı) veya açık appendektomi yöntemiyle ameliyat edilip, apendisit alınmalıdır.

Apandisit tanısı konan veya apandisit olabileceği düşünülen hastaların ağızdan beslenmemeleri, ağrı giderici almamaları gerekir. Apandisit, 4 grupta toplanır.Üç gruptaki vakalar; Akut apandisit, perfore (patlamış) apandisit, patlamış ve apse yapmış apandisit, kesin olarak ameliyatla tedavi edilmelidir. Dördüncü grup plastrone apandisittir. Bazen karın içine omentum adı verilen bir yağ perdesi, apendiksi sarar ve iltihabın karın içine yayılmasını önler.Buna plastrone apandisit denir. Bu durumda hasta hastaneye yatırılır ve gözlem altına alınarak, antibiyotik tedavisine başlanır. Eğer şikayetler gerilerse hasta taburcu edilir ve 6-8 hafta sonra tekrar değerlendirilip ameliyata alınır.

Laparoskopik Appendektomi Ameliyatı

Laparoskopik apendektomi ameliyatı günümüzde güvenle yapılmaktadır. Hastanın karın bölgesinde göbek üstünde 1 adet büyük (10mm), göbekten yaklaşık 15 ? 20 cm altına 1 adet küçük (5mm), göbeğin sol tarafına hafif aşağıya 1 adet küçük (5mm) delikler açılarak ameliyat yapılmaktadır. Bazı hastalarda 4. küçük bir delikte açılabilmektedir. Ameliyat sonrasında hastalar 1 ile 2 gün hastanemizde yatmakta erken zamanda normal iş hayatına ve aktivitelerine dönebilmektedir.