ALERJİ VE HAYAT

ALERJİ VE HAYAT

Alerji;insan hayatını olumsuz etkileyen ve belirli hastalıkları tetikleyebilen, Genetik yani ırsi yolla nesilden nesile devam eden bir durumdur. Vücudun bir etkene karşı aşırı tepkisi olarak izah edilebilir.

Genellikle çevresel etkenler vücudumuza girerek aşırı duyarlılık reaksiyonu oluşturur. Normal şartlar altında çevre de bulunan bu tetikleyici maddeler vücudumuzla temas ettiği bölgede alarm durumuna yol açar. Bedenimiz bu maddeyi bir düşman ya da bir mikropla karşılaşmış gibi algılar ve kanımızda hızla savunma hücrelerimiz artar. Çoğunlukla alerjenin rahatsız ettiği, temas ettiği bölgede alerjiye yol açan etkeni parçalamak için bazı enzimler ve kimyasal maddeler(mediyatör) salgılarlar. İşte bu maddeler ve kimyasal ajanlar vücut ısısında artış ,bölgesel kızarıklık yada döküntüler, ödem ve kasılmalara yol açar. Sonuç olarak alerjik reaksiyon gelişir. Özet ile alerji; bedenimizin hayatımızdaki normal akış içerisinde karşılaştığımız maddelere verdiği aşırı tepkidir.

Alerji bedenimizin her yerini etkileyebilir ancak özellikle ve sıklıkla etkilediği 5 organımız vardır. Bunlardan birincisi; Göz?dür.

Alerjik Konjonktivit: Hava da bulunan alerjenlerle gelişen ve gözde kızarıklık, kaşınma hissi, sulanma ve yahut uzun yıllar sürerse göz altlarında karama ve morarma ile seyredebilen alerjik bir hastalıktır. Asıl tedavi alerji yapan etkeni saptayıp ondan uzak durmaktır. Yoksa hayat boyu her karşılaştığımızda tekrar tekrar hastalık oluşacaktır. Şikayetleri geçirmek içinde antihistaminik ve gerekirse kortizonlu damlalar ve antihistamik (alerji karşıtı) tabletler kullanılır.

Alerjik Rinit: Alerjenlerin burun yoluyla girmesiyle burun içi dokunun (mukoza); inflame ödemli hale gelmesiyle oluşan bir hastalıktır. Hastalar daha çok hapşuruk yakınması ile başvurur. Burunda tek taraflı kimi zaman da değişen taraflarda olan tıkanmalar yada burun akmaları olur. Burunda kaşıntı da çokça görülür. Tedavi de burun içi spreyler (çoğu zaman kortizonlu) ve antihistaminik ilaçlar kullanılır.

Alerjik/Kronik Farenjit: Bu hastalıkla da alerjen ağız yoluyla girip boğaz içi tabir edilen farenx bölgesinde inflamasyon (mikrop olmadan iltihap hücrelerinin çok sayıda bulunup harabiyete yol açması) ve ödeme yol açar. Hastalarda boğazda gıcıklanma, kaşınma hissi ile sabah ağız kuruması görülür. Tedavide yine antihistaminik ilaçlar kullanılır, ancak unutulmaması gereken şey alerjeni saptayıp ondan uzak durmak asıl ve tek tedavidir.

Alerjik Dermatit/ Ürtiker: Sıkça ciltten ve bazen de ağız yoluyla alınan ilaç ya da alerjen maddelerle temas ile olur. Böcek sokması yada yiyeceklerle de olur. Vücutta yaygın kızarıklıklar, döküntüler, yaygın kaşıntı, şekli biçimsiz kabarıklıklar olabilir. Bu kabarıklıklı duruma ürtiker denir ve bazen hayatı tehdit eden boğaz içinde nefes borusunda ödeme ve solunum sıkıntısına yol açabilir. Tedavide steroidli tabletyada iğneler, antihistaminik tabletler ve kremler kullanılır.

Alerjik Astım: Alerjik partiküllerin nefes yoluyla bazen nadir de olsa sistemik olarak da akciğere ulaşması hasta da bronş hiper reaktivitesi de varsa astıma yol açabilir. Astım zaten alerjik diğer hastalıklarla sıkça bulunur. Alerjik nezlesi olan hastaların yaklaşık yarısında astım eşlik eder. Diğer alerjik hastalıklarda da %10-%30 arası astım eşlik edebilir.

Alerjik hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlardan ayrı alerji için duyarsızlaştırma aşısı (immunoterapi) ve antikorları hedef alarak tedavi edebilen alerji astım tedavi aşısı (omalizumab) da kullanlabilir.

Ancak alerjinin asıl tedavisi alerjiniz olan şeyden uzak durmaktır. Bunun için çevremizde çokça rastlanan alerjenlerle ilgili küçük önlemler hayatınızda büyük düzelmelere yol açar.

Ev tozu akarı (mite): Elektron mikroskopu ile ancak görülebilecek kadar küçük bu canlılar, şekil olarak da böceğe benzerler. Tozlu ortam onların besin kaynağıdır. En çok halı, kilim, yolluk, koltuk, yastık ve yatakta bulunurlar. Vurunca toz çıkaran tüm eşyalar yaşam alanlarıdır. Bunlardan korunmak için, yatak odasına yaz-kış halı, kilim, yolluk serilmemeli, koltuk, minder gibi eşyalar bulundurulmamalıdır. Yastıklar 3 ayda bir değiştirilmeli, çarşaf nevresim takımı ve yastık kılıfları hafta da bir 90 derecede yıkanmalıdır. Ev tozunu öldürebilen anti-mite spreyler market ve eczanelerden temin edilerek, tüm bu eşyalar başlangıçta ayda bir, sonrasında da 3 ayda bir ilaçlanmalıdır. Yün de ev tozu için uygun şartları sağlar. Yünden de kaçınma önerilir.

Aspergillus, candida: Bu iki mantar ailesi türü, küflü rutubetli yerlerde bulunarak solunum yollarını rahatsız eder. Hamam, sauna, kaplıca alanları ve evde boyası dökülmüş yerler, küflü rutubetli görünüme kavuşmuş yerler kaynaklarıdır. Mutlaka rutubetlenmenin önüne geçilmeli ve boya ile kapatılmalıdır.

Kuş tüyü: Kuş tüyü (horoz, tavuk, muhabbet kuşu, kaz tüyü) astım ve alerjik nezle için önemli bir alerjendir. Yaşam alanında kuş bulundurmayarak ve kaz tüyü yorgan mont veya yastık kullanmayarak uzak kalınabilir.

Ağaçlar, çiçek, ot ve saman tozu polenleri: Uzak durmanın ilk kuralı polen mevsiminde ve rüzgarlı havalarda bu alanlarda bulunmamaktır.

Neye alerjini olduğunu kol iç yüzüne uygulanan prick test ile öğrenebilirsiniz. Ayrıca bazı kan testleriyle de alerji yükünüzü ve nadir görünen besin alerjilerini tespit ettirebilirsiniz. Bu testler kısa sürede sonuçlanıp alacağınız önlemler belirlenebilir ve daha sağlıklı bir yaşama ve konfora kavuşursunuz.

Unutulmaması gereken şey tedavide; Alerjinin yakınmasının fazla olduğu zaman vakit kaybetmeden ilaçla tedavi olmak, ama tüm yaşamınız boyunca alerjiniz olan şeyi saptayıp ona karşı küçük önlemler almaktır.